ชาเขียวและมัทฉะเป็นเครื่องดื่มยอดนิยมที่มีต้นกำเนิดมาจากประเทศญี่ปุ่น แต่ถึงแม้ทั้งสองจะมาจากพืชชนิดเดียวกันคือใบชา (Camellia sinensis) แต่กระบวนการผลิตและลักษณะเฉพาะของแต่ละชนิดนั้นมีความแตกต่างกันมาก ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้ชาเขียวและมัทฉะมีคุณสมบัติและประโยชน์ต่อสุขภาพที่ไม่เหมือนกัน
กระบวนการผลิต
ชาเขียวและมัทฉะเริ่มต้นจากต้นชาชนิดเดียวกัน แต่กระบวนการผลิตจะแตกต่างกัน ชาเขียวทำจากการเก็บใบชาแล้วนำไปอบแห้งทันทีเพื่อรักษาสีเขียวและป้องกันการหมักทำให้ชาเขียวยังคงรสชาติสดชื่น ในทางตรงกันข้าม มัทฉะจะถูกปลูกในที่ร่มประมาณ 20-30 วันก่อนเก็บเกี่ยว เพื่อเพิ่มปริมาณคลอโรฟิลล์ในใบชา หลังจากเก็บเกี่ยวใบชาจะถูกนำไปนึ่ง แห้ง และบดละเอียดจนกลายเป็นผงมัทฉะที่เราเห็นในตลาด
ลักษณะและรสชาติ
ชาเขียวมีลักษณะเป็นใบชาแห้งที่นำมาแช่น้ำร้อนเพื่อชงเป็นน้ำชา มีรสชาติที่บางเบาและสดชื่น บางครั้งอาจมีรสขมเล็กน้อย ส่วนมัทฉะมีลักษณะเป็นผงละเอียดที่ละลายในน้ำร้อนให้กลายเป็นเครื่องดื่มที่มีเนื้อหนากว่า มีรสชาติที่เข้มข้นและหวานน้อยกว่าชาเขียวทั่วไป มัทฉะมักจะถูกนำมาใช้ในพิธีชงชาแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นและในเมนูขนมหวานต่าง ๆ
สารอาหารและประโยชน์ต่อสุขภาพ
มัทฉะมีปริมาณสารต้านอนุมูลอิสระสูงกว่าชาเขียวมาก เนื่องจากเราบริโภคผงชาเต็มใบไม่ใช่เพียงแค่น้ำชาที่ชงออกมาเท่านั้น ทำให้มัทฉะมีปริมาณคลอโรฟิลล์และแอล-ธีอะนีน (L-Theanine) สูงกว่า ซึ่งช่วยในการเพิ่มความรู้สึกผ่อนคลายและเพิ่มสมาธิ ส่วนชาเขียวมีสารต้านอนุมูลอิสระเช่นกันแต่ในปริมาณที่น้อยกว่า ซึ่งเพียงพอในการส่งเสริมสุขภาพหัวใจและลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งบางชนิด
วิธีการเตรียม
การเตรียมชาเขียวมีความเรียบง่าย โดยการนำใบชาแห้งใส่ในถ้วยแล้วเติมน้ำร้อน จากนั้นรอให้ชาแช่ตัวประมาณ 2-3 นาที แล้วกรองใบชาออกก็พร้อมดื่ม ส่วนการเตรียมมัทฉะมีความพิถีพิถันมากขึ้น โดยต้องใช้ช้อนตักผงมัทฉะประมาณ 1-2 ช้อนชาใส่ในชามชา จากนั้นเติมน้ำร้อนที่มีอุณหภูมิประมาณ 70-80 องศาเซลเซียส ใช้แปรงไม้ไผ่ที่เรียกว่า “ฉะเซน” (Chasen) ตีผงมัทฉะให้เข้ากับน้ำจนเกิดฟองละเอียดและเนียนนุ่ม
การนำไปใช้ในเมนูต่าง ๆ
ชาเขียวมักจะถูกนำมาใช้ในเมนูเครื่องดื่มที่เรียบง่าย เช่น ชาเขียวเย็น ชาเขียวร้อน หรือชาเขียวมะนาว ในขณะที่มัทฉะมีความหลากหลายมากกว่าในการนำไปใช้ในเมนูต่าง ๆ ทั้งเครื่องดื่ม เช่น มัทฉะลาเต้ มัทฉะสมูทตี้ และขนมหวาน เช่น ไอศกรีมมัทฉะ เค้กมัทฉะ และคุกกี้มัทฉะ
การเลือกบริโภคชาเขียวหรือมัทฉะขึ้นอยู่กับความชอบและวัตถุประสงค์ของแต่ละบุคคล หากต้องการเครื่องดื่มที่มีรสชาติสดชื่นและเบา ชาเขียวอาจเป็นตัวเลือกที่ดี แต่หากต้องการเครื่องดื่มที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพและมีรสชาติที่เข้มข้น มัทฉะก็เป็นตัวเลือกที่น่าสนใจเช่นกัน